Laparoskopia ginekologiczna [wskazania, przeciwwskazania i przygotowanie do zabiegu]

Czym jest laparoskopia?

Laparoskopia to rodzaj operacji, który polega na wziernikowaniu jamy brzusznej przy pomocy kamery. Dzięki temu lekarz ma możliwość diagnozy i ocenienia zmian narządów wewnętrznych, pobrania materiałów do badań histopatologicznych, a także przeprowadzenia zabiegów chirurgicznych. Dla tych ostatnich alternatywą byłoby pełne rozcinanie powłok brzusznych i przeprowadzanie operacji obarczonej znacznie większym ryzykiem komplikacji.

Obecnie najpopularniejszą metodą diagnostyczno-terapeutyczną stosowaną przy różnorodnych schorzeniach kobiecych, jest laparoskopia ginekologiczna. Kiedy lekarz prowadzący może się na nią zdecydować?

• gdy niezbędna jest ocena stanu i budowy narządów wewnętrznych pacjentki;
• gdy istnieją podejrzenia dotyczące niedrożności jajowodów;
• gdy USG przezpowłokowe (przez brzuch) wykazało zrosty, torbiele, polipy lub inne zmiany wymagające interwencji chirurgicznej, względnie pobrania materiału w celu wykonania badań histopatologicznych;
• gdy podejrzewana jest lub stwierdzona endometrioza.

Gdy zastosowana zostanie laparoskopia ginekologiczna, po zabiegu pacjentka zazwyczaj nie zostaje w szpitalu dłużej niż 2 dni. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy badanie wykaże zmiany, które będą wymagały dalszych interwencji medycznych.

Zalety laparoskopii ginekologicznej

Bez wątpienia laparoskopia ginekologiczna ma liczne zalety. Przede wszystkim znacznie obniża ryzyko wystąpienia ewentualnych komplikacji pozabiegowych i ułatwia diagnostykę personelowi medycznemu. Leczenie laparoskopowe jest bezbolesne (odbywa się w znieczuleniu ogólnym), stosunkowo szybkie (nie wymaga skomplikowanego szycia dużego obszaru powłok brzusznych) i nie wymaga długotrwałego unieruchomienia oraz rekonwalescencji pacjentki. Ewentualne powikłania po zabiegu występują niezmiernie rzadko, a subiektywne odczucia pacjentek po laparoskopii są znacznie bardziej pozytywne, niż po operacjach ogólnych.

Jak wygląda laparoskopia ginekologiczna?

Generalnie laparoskopia ginekologiczna jest techniką znacząco nie różniącą się od klasycznej laparoskopii. Różnica polega na miejscu nacięcia powłok brzusznych, przez które wprowadza się kamerę i narzędzia.

Zabieg laparoskopowy przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Zatem przed umówionym zabiegiem pacjentka najczęściej przyjmowana jest do szpitala na dobę wcześniej, celem przygotowania do znieczulenia i ewentualnego przeprowadzenia badań towarzyszących. Na czym polega laparoskopia? W trakcie zabiegu robione jest niewielkie nacięcie powłok brzusznych w okolicach nadłonowych. Przez to nacięcie wprowadzany jest laparoskop (specjalne urządzenie wyposażone w kamerę), rurka z dwutlenkiem węgla i ewentualne narzędzia. Obraz z kamery wyświetlany jest na ekranie, dzięki czemu chirurg ma możliwość bardzo dokładnego obejrzenia narządów wewnętrznych i zmian chorobowych, także w makropowiększeniu. Laparoskopia umożliwia dostrzeżenie zmian niewidocznych bez pomocy technologicznej, dlatego uznawana jest za wyjątkowo precyzyjną metodę. Dwutlenek węgla podawany w trakcie zabiegu jest niezbędny do zwiększenia objętości powłok brzusznych, co ułatwia wprowadzenie i operowanie narzędziami. Po zakończeniu zabiegu, tj. wyprowadzeniu laparoskopu i narzędzi z jamy brzusznej, dwutlenek jest wypompowywany, a nacięcie jest zszywane. Przeważnie wymaga to jedynie kilku szwów, po których pozostaje niemal niewidoczna blizna.

Przygotowanie do laparoskopii

Laparoskopię wykonuje się na początku cyklu, czyli tuż po miesiączce. Ważne jest jednak, aby nie występowały już plamienia. Na kilka dni przed zabiegiem lekarz zleca wykonanie podstawowych badań z krwi, takich jak morfologia, a także ocena poziomu bilirubiny, sodu, potasu, mocznika i enzymów wątrobowych. Dodatkowo wykonuje się badanie na obecność przeciwciał HBs. Na dzień przed zabiegiem pacjentka powinna wypić możliwie dużo (minimum 2 litry) napojów niegazowanych, jeść lekkostrawne posiłki i zażyć przepisane przez lekarza farmaceutyki.

Jak w przypadku każdej operacji, na tydzień przed jej terminem należy odstawić wszystkie leki przeciwzakrzepowe i nie stosować leków przeciwbólowych mających takie działanie (np. aspiryna). Jeśli konieczne jest stosowanie leków przeciwzakrzepowych, niezbędne jest poinformowanie o tym lekarza.

W dniu operacji na kilka godzin przed zabiegiem zakazane jest spożywanie płynów. Ostatni posiłek powinien nastąpić dzień wcześniej w porze kolacji.

Wskazania do laparoskopii ginekologicznej

Wskazania do przeprowadzenia laparoskopii ginekologicznej mogą być różnorodne. Do najczęstszych zalicza się:

• zdiagnozowaną niepłodność;
• różnego rodzaju zmiany występujące w obrębie wewnętrznych narządów płciowych, takie jak torbiele, guzy, zrosty, mięśniaki, których obecność została stwierdzona na podstawie USG dopochwowego lub przezpowłokowego;
• wszelkie podejrzenia dotyczące wad rozwojowych poszczególnych narządów rodnych wymagające dalszej diagnostyki;
• endometriozę;
• bóle miednicy o nieznanym podłożu i dużym nasileniu;
• plamienia i krwawienia o nieznanym podłożu;
• podejrzenia występowania ciąży pozamacicznej.

Przeciwwskazania do laparoskopii ginekologicznej

Chociaż laparoskopia ginekologiczna uznawana jest za wyjątkowo bezpieczną metodę diagnostyczno-terapeutyczną, jak w przypadku każdej techniki operacyjnej występują względem niej przeciwwskazania. Zalicza się do nich:

• niewydolność krążeniowo-oddechowa;
• przewlekłe zapalenie oskrzeli;
• zaawansowana astma o ostrym przebiegu;
• przebyty zawał;
• rozległa przepuklina brzuszna;
• aktualnie toczący się stan zapalny otrzewnej;
• przepuklina przeponowa;
• skaza krwotoczna;
• nadciśnienie tętnicze;
• ciąża.

Powikłania po laparoskopii ginekologicznej

Jak już wspomniano, do zdecydowanych zalet laparoskopii ginekologicznej należy fakt, że po zabiegu bardzo rzadko występują powikłania. Jednak ze względu a fakt, że jest to inwazyjna (ściśle: mało inwazyjna) metoda chirurgiczna, ryzyko wystąpienia powikłań – choć minimalne – występuje. Najczęściej są to:

• bóle pojawiające się w miejscu nacięcia;
• bóle występujące w okolicy nacięcia o różnym stopniu nasilenia i dotyczące głębszych warstw brzucha;
• mikrouszkodzenia, które do czasu regeneracji tkanek odczuwane są jako źródło dyskomfortu;
• wszelkie powikłania dotyczące znieczulenia ogólnego: zawroty głowy, mdłości, lekkie bóle głowy, złe samopoczucie;
• bardzo rzadko: przepuklina brzuszna spowodowana wprowadzeniem narzędzi do jamy brzusznej.

Objawy po laparoskopii ginekologicznej najczęściej nie są uciążliwe. Wszelkie powikłania po laparoskopii należą do rzadkości, a ewentualne ich wystąpienie jest krótkotrwałe i nie wymaga interwencji medycznej.

Laparoskopia ginekologiczna a miesiączka

Laparoskopia ginekologiczna najczęściej nie ma wpływu na zaburzenia cyklu. Jeśli jednak tak się dzieje, związane jest to z ewentualnym stresem odczuwanym przez kobietę w związku z pobytem w szpitalu lub ze względu na przeprowadzone leczenie (np. interwencję chirurgiczną w obrębie macicy czy jajników). W takim jednak przypadku pacjentka jest informowana o możliwości wystąpienia przedwczesnego lub opóźnionego krwawienia z dróg rodnych.

Zalecenia po laparoskopii

Po laparoskopii pacjentka pozostaje pod obserwacją około doby. Jeśli nie wystąpią dolegliwości o nasilonej intensywności, jest wypisywana do domu. Przez kilka dni po zabiegu powinna się oszczędzać, odradzane jest podnoszenie dużych ciężarów, praca fizyczna. Jeśli w trakcie laparoskopii przeprowadzany był zabieg usunięcia polipów, zrostów czy mięśniaków, wskazania mogą obejmować pozostanie w łóżku przez dłuższy czas, celem zagojenia się ran. Dieta po laparoskopii – jak po każdej operacji – powinna być lekkostrawna. Należy wykluczyć wszelkie wzdymające potrawy, dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i nie doprowadzać do powstawania zaparć. Wskazane jest spożywanie częstych, niewielkich posiłków, z dużą zawartością błonnika. Po laparoskopii większość kobiet szybciej odzyskuje pełną sprawność, niż w przypadku klasycznych zabiegów chirurgicznych.

Laparoskopia ginekologiczna w pytaniach i odpowiedziach

Ile trwa zabieg laparoskopii?

W zależności od powodów, dla których laparoskopia jest przeprowadzana, zabieg może trwać od kilkunastu minut (przy diagnostyce i pobieraniu materiałów do badań histopatologicznych) do kilku godzin (przy zabiegach chirurgicznych).

Ile kosztuje zabieg laparoskopii?

Laparoskopia ginekologiczna może być przeprowadzona w ramach usług świadczonych przez NFZ. Prywatnie koszt laparoskopii rozpoczyna się od 2500  zł.

Jak długo w szpitalu po laparoskopii?

Większość pacjentek zostaje w szpitalu na obserwacji około 24 godzin.

Ile zwolnienia po laparoskopii ginekologicznej?

W zależności od tego, czy laparoskopia była jedynie zabiegiem diagnostycznym, czy terapeutycznym, zwolnienie lekarskie może zostać wystawione na czas od kilku dni do kilku tygodni.

W którym dniu cyklu przeprowadza się laparoskopię ginekologiczną?

W pierwszej fazie cyklu, po zakończeniu krwawienia.

Co jeść po laparoskopii ginekologicznej?

Dieta po laparoskopii ginekologicznej powinna być lekkostrawna. Należy unikać wszelkich potraw powodujących zatwardzenie, wzdęcia czy długo zalegających w żołądku. Niewskazane są smażone czy wysoko przetworzone potrawy. Należy spożywać dużą ilość niegazowanych płynów (najlepiej wody), sięgać po owoce i warzywa. Jak po każdym zabiegu chirurgicznym, nie należy doprowadzać do przejedzenia, a raczej jeść częste i niewielkie posiłki.