Doula przy porodzie – doświadczona towarzyszka młodej mamy

Kim jest doula?

Określenie “doula” pochodzi ze starogreckiego, w którym oznacza “służącą” lub “służącą kobiecie”. Doula to piastunka młodej mamy, powierniczka, towarzyszka porodu. Służy poradą, wsparciem duchowym i fizycznym, daje poczucie bezpieczeństwa i matczyno-siostrzaną więź.

Doula to kobieta doświadczona w macierzyństwie. Jej zadaniem jest wspieranie kobiet ciężarnych i młodych matek. Wiedza douli, a także cechująca ją empatia pomagają przetrwać najtrudniejsze chwile, cieszyć się oczekiwaniem na dziecko, przejść przez poród w towarzystwie zaufanej osoby i rozwiać wszelkie wątpliwości związane m.in. z laktacją.

Warto jednak wiedzieć, że doula w Polsce, podobnie jak i w większości krajów, nie ma uprawnień medycznych. To osoba, która co prawda powinna ukończyć kurs zawodowy, ale w przeciwieństwie do wykwalifikowanej położnej, nie może prowadzić samodzielnie ciąży, zlecać badań i ponosić odpowiedzialności za stan zdrowia ciężarnej. Z tego powodu doule współpracują najczęściej z położnymi. Prowadzą indywidualną działalność, która nie jest refundowana przez NFZ – z ich usług korzysta się prywatnie.

Zobacz też: Lewatywa przed porodem – zalety i wady lewatywy przed porodem

Dula przy porodzie – dlaczego warto przemyśleć jej obecność?

Ponieważ zawód douli nie jest jeszcze tak znany w Polsce, jak na Zachodzie lub w bardziej tradycjonalistycznych kulturach, nie wszyscy wiedzą, że doula może być obecna w trakcie rozwiązania – nie tylko w przypadku porodu domowego, ale także szpitalnego. Według wielu badań prowadzonych przez fundacje kobiece i towarzystwa działające na rzecz wspierania porodów fizjologicznych, dula przy porodzie może znacząco poprawić komfort rodzącej. Zarówno pod względem psychologicznym, jak i jednostkowego doświadczania bólu.

Zobacz również: Pochwa po porodzie [higiena, pielęgnacja, leczenie]

Poród z doulą

Aby zrozumieć, w jaki sposób obecność douli może wpływać na lepsze samopoczucie rodzącej, warto znać pewne mechanizmy psychologiczne charakterystyczne dla kobiet. Liczne badania, np. przeprowadzone przez zespół naukowców pod kierownictwem doktora Elliotta Albersa, dyrektora Centrum Neuronauki Behawioralnej na uniwersytecie stanu Georgia (Stany Zjednoczone) wskazują, że relacje między kobietami silnie oddziałują na ich poczucie szczęścia. Im więcej interakcji z przyjaciółkami i zaufanymi kobietami, tym większe poczucie zadowolenia, szczęścia i bezpieczeństwa. Związane jest to z większą wrażliwością na działanie oksytocyny, tzw. hormonu przywiązania. Jest to hormon, który przyszłym mamom najczęściej kojarzy się z nienarodzonym dzieckiem i laktacją. Poziom oksytocyny wzrasta w czasie ciąży, aby tuż przed porodem osiągnąć bardzo wysoki poziom, co jest jednym z czynników indukujących rozwiązanie. Oksytocyna pomaga w przetrwaniu dolegliwości bólowych związanych z porodem, a następnie w budowaniu więzi z noworodkiem.

Hormon ten wytwarzany jest także w relacjach między kochankami i przyjaciółmi. Aktywuje on tę samą część mózgu, która nazywana jest tzw. ośrodkiem nagrody. Psychologowie są zdania, że dla zachowania równowagi emocjonalnej, kobiety powinny spędzać jak najwięcej czasu z innymi bliskimi im kobietami. Co ciekawe, jest to ważniejsze dla nich, niż w przypadku mężczyzn, którzy – chociaż także są wystawieni na działanie oksytocyny – wydają się na nią mniej wrażliwi.

Poród jest bez wątpienia stresującą sytuacją – szpital, nieznane osoby, medyczna terminologia, a dodatkowo ból sprawiają, że kobiety obawiają się tego wydarzenia. Obecność douli, z którą kobieta nawiązała relację w miesiącach poprzedzających poród, przynosi ukojenie i stabilizację.

Dula przy porodzie:

• może wpływać na skrócenie czasu trwania porodu (według badań nawet o 25%),
• pomaga przyszłej mamie w uzyskaniu naturalnej równowagi, przez co zmniejsza się potrzeba sięgania po medyczne środki przeciwbólowe,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia konieczności interwencji medycznej, na przykład przeprowadzenia cesarskiego cięcia powodowanego panicznym strachem przed porodem,
• zmniejsza ryzyko konieczności nacięcia krocza, poprzez stosowanie naturalnych technik jak masaż, aromaterapia, techniki relaksacyjne,
• pomaga w kształtowaniu relacji między przyszłymi rodzicami, a także przyszłymi rodzicami i dzieckiem,
• zmniejsza ryzyko występowania problemów laktacyjnych, poprzez odpowiednią edukację ciężarnej, wspieranie jej radą,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji poporodowej, która często powodowana jest poczuciem niezrozumienia młodej matki. Depresja poporodowa nierzadko związana jest nie tylko z naturalnym baby bluesem (fizjologiczne zjawisko spadku poziomu hormonów szczęścia po porodzie), ale także czynnikami środowiskowymi, jak brak wsparcia emocjonalnego w nowej roli,
• zmniejsza poczucie strachu i niepewności rodzącej kobiety, a następnie młodej matki.

Czego dula przy porodzie nie może robić?

Przede wszystkim, doula nie jest uprawniona do odbioru porodu. Zgodnie z najnowszymi prawami kobiety rodzącej, ma ona prawo do wyboru osoby towarzyszącej w trakcie porodu: partnera, matki, przyjaciółki, czy właśnie douli. Nie wszystkie jednak szpitale równie chętnie podchodzą do obecności douli przy porodzie, jak do obecności męża. Związane jest to z krążącymi historiami o konfliktach na linii doula-położna i nadmierną próbą wpływania na przebieg porodu przez nieuprawnioną do tego osobę. Jeśli zatem zależy nam na obecności douli przy porodzie, warto wcześniej dowiedzieć się, jakie zwyczaje panują w tym względzie w wybranym przez nas szpitalu lub domu narodzin.

Doula – role, które pełni

• towarzyszka porodu,
• powierniczka najskrytszych lęków, ale także radości przyszłej i młodej mamy,
• doświadczona doradczyni w sprawach fizjologicznych, w tym laktacyjnych.

Sprawdź: Położna w ciąży i przy porodzie. Kto może skorzystać z bezpłatnej opieki położnej?

Doula w Polsce – zawód, status prawny, cennik

Od stycznia 2015 roku, doula w Polsce jest prawnie zarejestrowanym zawodem. Jednak to, kim są doule w świetle prawa, nie do końca pokrywa się z postrzeganiem douli przez największe w Polsce stowarzyszenie (DOULA). Z perspektywy przyszłej matki nie są to jednak znaczące różnice, które miałyby wpłynąć na ogólne postrzeganie zawodu. Drobne niejasności są za to istotne dla osób, które potencjalnie byłyby zainteresowane rozpoczęciem kariery w tym zawodzie.

Zobacz też: Masaż krocza przed porodem: Jak przygotować krocze do porodu?

Jak zostać doulą?

Aby zostać certyfikowaną doulą, należy odbyć kurs organizowany przez jedno ze stowarzyszeń – np. wspomniane już DOULA, funkcjonujące przy fundacji Rodzić Po Ludzku. Aby zostać doulą, trzeba posiadać szereg indywidualnych kompetencji miękkich. Nie jest to zawód, jak każdy inny – wymaga empatii, doświadczenia rodzicielskiego i chęci niesienia pomocy. Przyszłe doule powinny dodatkowo znać fizjologię porodu wraz z jego kolejnymi fazami i rolą bólu. Bez wątpienia powinny być opanowane i odpowiedzialne oraz posiadać umiejętność oddzielania ewentualnych prywatnych traumatycznych doświadczeń od pomocy rodzącym.

Doula – cennik

Cenniki usług douli mogą różnić się w zależności od jej doświadczenia, ilości ukończonych kursów, dyspozycyjności i miejsca zamieszkania. Najczęściej sprzedawane są w pakietach, które obejmują kilka wizyt przed i po porodzie (ok. 1000-2000 złotych), indywidualne warsztaty z chustowania (150-200 złotych za zajęcia), partnerskie szkoły rodzenia (500-600 złotych za kurs), konsultacje laktacyjne (od 150 zł za spotkanie), naukę masażu Shantala (150 złotych za spotkanie). Obecność douli przy porodzie może kosztować od kilkuset złotych do 2 tysięcy. Często jednak cena ta pokrywa także pewną ilość spotkań poprzedzających poród.

Sprawdź: Tyłozgięcie macicy a ciąża i poród naturalny

Czym kierować się przy wyborze douli?

Wybierając doulę postaraj się odpowiedzieć na pytania:

• czy nasze charaktery są zgodne?
• czy dobrze czuję się w jej towarzystwie?
• czy mamy podobne poglądy na kwestie związane z bólem porodowym, laktacją?
• czy doula umie porozumieć się z moim partnerem?
• czy jestem w stanie zaufać douli?

Jednocześnie warto pamiętać, że bardzo szeroki jest również dostęp do profesjonalnych usług położniczych. Jeśli zatem z jakichś przyczyn doula nie wydaje nam się odpowiednim rozwiązaniem, możemy zastanowić się nad wynajęciem położnej do porodu – najlepiej, aby była to ta sama położna, która jest położną środowiskową.