Zwolnienie z WF – kto może je wystawić? Jak uzyskać zwolnienie całoroczne? Procedura może zostać utrudniona

Zwolnienie z WF 2022 – podstawa prawna

Aktualne przepisy regulujące sposób wystawiania zwolnień z WF zostały określone w specjalnym Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Według informacji zamieszczonych w dokumencie uczeń może zostać zwolniony z zajęć WF ze względu na stan zdrowia, a decyzję o zwolnieniu podejmuje dyrektor szkoły na podstawie zaświadczeń lekarskich. W zależności od przedstawionych opinii medycznych dyrektor ma prawo zwolnić ucznia całkowicie, czyli ze wszystkich lekcji WF, lub tylko częściowo — z wykonywania niektórych ćwiczeń, co do których występują przeciwwskazania (np. gimnastyka w przypadku osób mających problem z kolanami).

Częściowe zwolnienie z WF jest rozwiązaniem stosunkowo nowym. Wprowadzone zostało w celu ograniczenia liczby uczniów nieuczęszczających na zajęcia z wychowania fizycznego. Wcześniej obowiązujące zasady nie przewidywały takiej sytuacji, istniały tylko dwie opcje — albo uczeń ćwiczył zawsze, albo nie ćwiczył w ogóle. 

W niektórych przypadkach zwolnienie ucznia z zajęć wychowania fizycznego może nastąpić również na podstawie jednorazowej pisemnej informacji od rodzica lub opiekuna prawnego. Najczęściej zwolnienia takie przedstawia się, gdy dolegliwości są chwilowe i niegroźne (np. miesiączka, rekonwalescencja po chorobie, przeziębieniu lub lekki uraz). 

Sprawdź: Epoki literackie po kolei. Wszystko, co trzeba wiedzieć, w pigułce!

Długoterminowe zwolnienie z WF 2022/23 (na cały rok lub kilkumiesięczne)

Jeśli stan zdrowia ucznia uniemożliwia lub znacząco utrudnia mu uczestniczenie w zajęciach WF i wraz z rodzicami zdecyduje, że chciałby uzyskać zwolnienie, należy w pierwszej kolejności udać się do lekarza, najlepiej specjalisty. Lekarz stwierdza, na ile poważne są zgłaszane problemy zdrowotne, a następnie wystawia stosowną pisemną opinię.

W opinii lekarskiej będącej podstawą wniosku o uzyskanie zwolnienia długoterminowego z lekcji WF muszą się znaleźć informacje o okresie obowiązywania zwolnienia oraz o jego formie. Może być to zwolnienie całkowite — wówczas uczeń nie musi w ogóle uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego. Lekarz może jednak również stwierdzić, że nie ma przesłanek do zwolnienia całkowitego, i zalecić jedynie niewykonywanie określonych ćwiczeń. W takim przypadku niezbędne jest, aby w zaświadczeniu lekarskim znalazła się lista tych niedozwolonych rodzajów aktywności.

Zobacz: Rada rodziców – czy składki są obowiązkowe? Sprawdź, na co idą środki zbierane na komitet rodzicielski

Zwolnienie z WF całoroczne

Okres obowiązywania długoterminowego zwolnienia z WF jest również ściśle określony przez lekarza. Zgodnie z przepisami zwolnienie może być maksymalnie roczne, czyli obejmować cały rok szkolny, ale w zależności od stanu zdrowia może oczywiście trwać krócej. To lekarz podejmuje ostateczną decyzję, jak długo uczeń nie będzie w stanie brać udziału w lekcjach wychowania fizycznego.

Ostatnim krokiem w celu uzyskania długoterminowego zwolnienia z WF (zarówno całorocznego, jak i kilkumiesięcznego) jest złożenie odpowiedniego wniosku do dyrekcji szkoły wraz ze stosowną opinią lekarską. Wniosek powinno się złożyć jak najszybciej, w pierwszych tygodniach roku szkolnego, najlepiej do końca września. Analogicznie w drugim semestrze — w pierwszych tygodniach po jego rozpoczęciu. Naturalnie sytuacje losowe (nagłe urazy, wypadki, choroby zdiagnozowane w czasie roku szkolnego) są rozpatrywane indywidualnie. Najlepiej jednak nie zwlekać bez potrzeby ze złożeniem wniosku, jeśli dysponujemy już odpowiednim zaświadczeniem medycznym.

Zobacz: “Godziny czarnkowe” w szkołach – bezsensowny wymóg dla nauczycieli. “Nikt z nich nie korzysta”

Czy lekarz rodzinny może wystawić zwolnienie z WF? Ministerstwo zapowiadało zmiany

Od września 2022 kwestia wystawiania zwolnień z zajęć wychowania fizycznego miała wyglądać zupełnie inaczej. Minister sportu i turystki Kamil Bortniczuk zapowiadał, że w nowym roku nie będzie już możliwości otrzymania długoterminowego zwolnienia z WF od lekarza rodzinnego. Zaświadczenie orzekające, że uczeń nie może ćwiczyć przez semestr lub przez cały rok miałoby być uwzględniane wyłącznie wtedy, gdy wystawi je lekarz specjalista.

Celem wprowadzania nowego rozwiązania miała być – według zapowiedzi – walka z plagą zwolnień i coraz słabszą frekwencja na zajęciach WF. Zdaniem ministra zwolnienia są obecnie nadużywane, a to przyczynia się do pogorszenia nie tylko kondycji fizycznej, ale także zdrowia. Ruch i aktywność fizyczna mają niezwykle istotny wpływ na prawidłowy rozwój dzieci, dobrowolna rezygnacja z tej formy zajęć (o ile nie istnieją rzeczywiście uzasadnione powody) jest więc z punktu widzenia zdrowia niekorzystna.

Chociaż ze słów ministra Bortniczuka wynikało, że planowana zmiana wejdzie w życie już od początku roku szkolnego 2022/2023, to jednak nic na to nie wskazuje. Odpowiednie przepisy powinny zostać przygotowane przed resort edukacji, ale ten nie tylko nie zajął się tą sprawą, ale – jak się okazuje – wcale nie ma tego w planie. Jak informuje Gazeta Wyborcza, MEiN wcale nie widzi konieczności wprowadzenia jakichkolwiek zmian w systemie wystawiania zwolnień z wychowania fizycznego.

W opinii Ministerstwa Edukacji i Nauki aktualne rozwiązania (…), zgodnie z którymi dyrektor szkoły zwalnia ucznia z realizacji zajęć wychowania fizycznego na podstawie opinii o braku możliwości uczestniczenia ucznia w tych zajęciach wydanej przez lekarza, (…) są wystarczające i nie wymagają wprowadzenia zmian wyłączających opinię lekarza POZ.rzecznik prasowa MEN Adrianna Całus, cytat za Gazetą Wyborczą

Sprawdź: Jedynka za brak pracy domowej. Czy taka praktyka jest zgodna z prawem?

Krótkoterminowe zwolnienie z WF. Czy rodzic może zwolnić dziecko z WF?

Zwolnienia z WF na okres nie dłuższy niż miesiąc również muszą zostać wystawione na podstawie opinii lekarza. W tym przypadku jednak procedura jest znacznie mniej skomplikowana, ponieważ wystarczy przedstawić zwolnienie nauczycielowi wychowania fizycznego i nie ma konieczności składania wniosku do dyrektora placówki.

W określonych sytuacjach również rodzic może zwolnić dziecko z WF. Wystarczy pisemne uzasadnienie, dlaczego uczeń nie może ćwiczyć. Ważne jednak, aby zwolnienie od rodzica dotyczyło tylko chwilowych dolegliwości i nie przekraczało tygodnia.

Sprawdź: Podział na sylaby. Jak prawidłowo dzielić wyrazy? Poznaj sprawdzone sposoby na naukę

“Proszę o zwolnienie mojej córki z w-f”, czyli jak napisać jednorazowe zwolnienia z WF

Oprócz długo i krótkoterminowych zwolnień z zajęć wychowania fizycznego istnieje jeszcze osobna grupa, czyli zwolnienia jednorazowe. Te najczęściej wypisywane są przez rodzica i związane są z chwilową niedyspozycją (po przebytej kontuzji/chorobie lub w czasie okresu u dziewczynek). Poniżej znaleźć można wzór zwolnienia jednorazowego z WF-u, które może wypełnić rodzic.

Sprawdź: “Godziny czarnkowe” już od września w szkołach, ale to nie koniec nowości. Co jeszcze się zmieni?

Zwolnienia z WF z powodu okresu

Miesiączka to bardzo stresujący i niekomfortowy czas, szczególnie dla młodszych dziewczynek. Niektóre znoszą go na tyle źle, że trudność sprawia im przyjście do szkoły, nie mówiąc już o jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Wiele z nich oraz ich rodzice zastanawiają się, czy okres to wystarczający powód, żeby zwolnić się z zajęć wychowania fizycznego. Podobnie jak w przypadku innych dolegliwości również miesiączka podlega takim samym zasadom zwalniania.

Usprawiedliwienie z WF z powodu okresu może wystawić rodzic lub prawny opiekun, na takiej samej zasadzie jak zwolnienie jednorazowe z przyczyn
innych chwilowych przypadłości, czyli uzasadnienie w formie pisemnej niezdolności dziecka do ćwiczeń z powodu niedyspozycji, koniecznie z datą i podpisem. Zdarza się również, że dziewczyna wyjątkowo fatalnie czuje się podczas miesiączki (silne bóle brzucha, mdłości, bóle głowy, bardzo obfite krwawienia, a nawet omdlenia). Warto w takiej sytuacji udać się do lekarza specjalisty, czyli do ginekologa, i poprosić go o wystawienie długoterminowego częściowego zwolnienia z WF, które obowiązywać będzie na czas okresu przez cały rok szkolny.

Często także nauczyciele przewidują sytuacje, w których dziewczynki nie mogą ćwiczyć z powodu okresu, i dają im możliwość przynajmniej raz w miesiącu zgłosić “niedyspozycję” bez żadnych konsekwencji.

Zobacz: Jak napisać rozprawkę? Poznaj najważniejsze zasady pisania rozprawki. Kluczowy jest schemat

Jak napisać zwolnienie z WF? Co napisać na zwolnieniu z wychowania fizycznego?

Każdy rodzic i opiekun prawny może sam wystawić dziecku zwolnienie z WF w pewnych, określonych sytuacjach. Takie zwolnienie powinno powstać w formie pisemnej i zawierać datę zwolnienia, imię i nazwisko ucznia, podpis rodzica oraz najważniejsze — odpowiednie uzasadnienie prośby. Każda placówka oświaty indywidualnie określa regulamin obowiązywania jednorazowych zwolnień — zazwyczaj powinno obejmować okres nie dłuższy niż tydzień i być wykorzystywane tylko sporadycznie.

Szczególne sytuacje, których dotyczy jednorazowe zwolnienie z WF, to najczęściej chwilowe pogorszenie stanu zdrowia lub samopoczucia.

Zwolnienie z WF – powody:

• miesiączka,
• ból głowy,
• ból brzucha,
• drobny uraz (np. ból kostki, obstarte stopy),
• osłabienie po przebytej chorobie.

Zobacz: Jak wspierać rozwój dziecka? Nowy rok szkolny może upłynąć pod znakiem rozkwitu umiejętności i talentów!

Zwolnienie z basenu

Część szkół w ramach Lekcji WF-u realizuje również zajęcia na basenie. Zwolnienie z uczestniczenia w nich można uzyskać podobnie jak zwolnienie częściowe z wykonywania określonych ćwiczeń. Jeśli stan zdrowia ucznia nie pozwala mu ćwiczyć na basenie, to należy również udać się do lekarza, który wystawi odpowiednią opinię. Lekarz może wystawić zwolnienie długoterminowe (np. w przypadku choroby przewlekłej) lub krótkoterminowe (z powodu chwilowej dolegliwości, np. zapalenia płuc). 

Długoterminowe zwolnienie z basenu może wystawić także psychiatra ze względu na określone dolegliwości, np. chorobliwy strach przed wodą czy stres związany z przebywaniem w kostiumie kąpielowym w obecności innych osób.

Przeciwwskazania do uczestnictwa w zajęciach na basenie, np.:

• astma wysiłkowa (może nasilać się po kontakcie z chlorem),
• stany zapalne skóry,
• atopowe zapalenie skóry,
• uczulenie na ozon,
• ostre infekcje dróg oddechowych
• infekcje i choroby przewlekłe układu moczowego,
• nawracające problemy z zatokami,
• nawracające zapalenia ucha środkowego,
• zaburzenia psychiatryczne (np. lęki, fobie związane z wodą),
• rekonwalescencja po przebytej chorobie,
• uraz mechaniczny (np. nadwyrężenie ręki lub nogi, ból kręgosłupa).

Zwolnienie z zajęć na basenie może wystawić także rodzic lub opiekun prawny na takiej samej zasadzie, jak jednorazowe zwolnienie ze standardowych ćwiczeń na WF w szkole. Wystarczy pisemne zaświadczenie informujące o chwilowej dolegliwości ucznia (osłabienie po chorobie, drobny uraz), która nie pozwala mu na uczestniczenie w zajęciach. Zwolnienie takie dotyczy również miesiączki. Najlepiej, żeby nie przekraczało terminu jednego tygodnia.

Zobacz: Stopnie pokrewieństwa, czyli kto jest kim w rodzinie

Długoterminowe zwolnienie z WF a zasady klasyfikowania

Zapewne wielu rodziców niepokoi fakt, w jaki sposób długoterminowe zwolnienie z WF wpływa na zasady klasyfikowania ucznia do następnej klasy oraz jego średnią ocen. Stres jest jednak w tym przypadku zupełnie niepotrzebny, ponieważ wszystko zostało dość precyzyjnie określone w przytoczonym rozporządzeniu z 2019 roku. Z dokumentu jasno wynika, że jeżeli okres zwolnienia jest zbyt długi , aby wystawić ocenę roczną lub śródroczną (tj. przekracza 50% frekwencji), wówczas uczeń zamiast oceny otrzymuje adnotację: „zwolniony/a”, a średnia ocen liczona jest z wyłączeniem oceny z WF. W przypadku zwolnienia częściowego ocena wystawiana jest na podstawie odrębnych ustaleń, ale na takich samych zasadach jak pozostali uczniowie. Jeśli natomiast długoterminowe zwolnienie nie przekracza 50% frekwencji, to zazwyczaj wszystko zależy od decyzji nauczyciela i często ewentualna ocena również opiera się na indywidualnych ustaleniach.

Uczeń pozostający na długoterminowym zwolnieniu z WF ma obowiązek być obecnym na zajęciach i pod opieką nauczyciela biernie uczestniczyć w zajęciach. W wyjątkowych sytuacjach, wyłącznie po przedstawieniu pisemnej zgody od rodziców lub prawych opiekunów, uczeń ten może udać się w tym czasie do biblioteki lub stołówki. Jeśli lekcje WF występują w planie jako pierwsze lub ostatnie, to — znów jedynie za zgodną prawnych opiekunów — uczeń może przebywać poza terenem szkoły. Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku szkoła nie ponosi odpowiedzialności za to, co się dzieje z uczniem w tym czasie.

Sprawdź: Formy gramatyczne – określenie formy gramatycznej, przykłady, budowa

Rodzice pytają o zwolnienie z wychowania fizycznego: