Kombucha: co to jest?
Kombucha, zwana też grzybem herbacianym albo grzybem japońskim, to kolonia bakterii oraz kultury drożdży z grupy symbiotycznych kultur drożdży i bakterii. Kombucha ma postać masy o galaretowatej konsystencji i białej albo jasnopomarańczowej barwie, jednak nie spożywa się jej w takiej formie. Z kombuchy, którą dodaje się do herbaty i przeprowadza proces fermentacji, przyrządza się napój o zdrowotnych właściwościach i oryginalnym, lekko słodkim, kwaskowym i orzeźwiającym smaku. Wydawać by się mogło, że napój ten jest nieco egzotyczny i rzeczywiście – przywędrował do nas aż z Dalekiego Wschodu, gdzie był stosowany w medycynie ludowej. Prawda jest taka,że napój z kombuchy był znany w Polsce już wiele lat temu, jednak został wyparty przez napoje typu Coca-Cola i dopiero teraz ponownie powoli wraca na sklepowe półki.
Kombucha: właściwości i działanie
Napój z kombuchy zawiera między innymi sporo witamin z grupy B, witaminę C, kwasy organiczne (octowy, glukuronowy i mlekowy), a także minerały, w tym cynk, wapń, żelazo, magnez oraz miedź. Poza tym, w składzie tego napoju możemy znaleźć cukier, alkohol powstający w procesie fermentacji oraz kofeinę. Napój zawiera również probiotyki, dzięki czemu przywraca mikroflorę jelitową oraz hamuje rozwój groźnych bakterii.
Zwolennicy picia napoju z kombuchy uważają, że jest ona bardzo uniwersalnym środkiem, który pozytywnie wpływa na działanie całego organizmu. Napój z kombuchy poleca się między innymi osobom, które cierpią na:
- bezsenność,
- brak apetytu,
- kłopoty z pamięcią lub koncentracją,
- podwyższony cholesterol,
- podwyższone ciśnienie,
- zespół napięcia przedmiesiączkowego,
- problemy związane z układem trawiennym (zaparcia, wzdęcia, wrzody),
- ciągłe zmęczenie i znużenie,
- reumatyzm
Napój pity w godzinach porannych ma działać pobudzająco i dodawać energii. Oprócz tego, napój z kombuchy ma wpływać na wzmocnienie odporności, oczyszczenie całego organizmu z toksyn, poprawę funkcjonowania pęcherza moczowego, nerek oraz wątroby. Zwolennicy tego napoju są zdania, że kombucha może być stosowana w walce z cukrzycą, a nawet tak poważnymi chorobami jak choroby nowotworowe oraz AIDS. Napój z kombuchy jest polecany także osobom, które zmagają się z dodatkowymi kilogramami. Jest to spowodowane tym, że napój ma pobudzać metabolizm oraz detoksykację organizmu, zmniejszać ochotę na słodycze, zmniejszać apetyt i wspomagać spalanie zbędnej tkanki tłuszczowej. Napój ma również działać pozytywnie na włosy, oczy oraz skórę. Co więcej, niektórzy zalecają stosowanie okładów z napoju z kombuchy na rany. W tym przypadku napój ma zapobiegać tworzeniu się blizn i przyspieszać gojenie.
Kombucha: skutki uboczne picia napoju
Wprawdzie napój z kombuchy jest znany nie od dziś i wiele osób uważa, że jest to lek na wszelkie schorzenia i problemy zdrowotne, jednak jak do tej pory właściwości kombuchy nie zostały jeszcze do końca zbadane. Napój pity w nadmiarze może powodować między innymi nudności, wymioty, a także bóle głowy. Wśród osób, które wzięły udział w badaniach dotyczących zdrowotnego działania napoju z kombuchy, u niektórych badanych pojawiła się reakcja alergiczna oraz uszkodzenie wątroby, których objawem była żółtaczka. W związku z tym, nie zaleca się jednorazowego przyjmowania dużych dawek napoju z kombuchy ani picia sfermentowanej herbaty przez dłuższy czas.
Kombucha: przeciwwskazania
W przypadku niektórych osób pity z umiarem napój z kombuchy pozytywnie wpływa na ich samopoczucie i zdrowie, istnieją jednak grupy osób, które wcale nie powinny spożywać fermentowanej herbaty. Kto nie powinien pić napoju z kombuchy?
Dzieci
Nie zaleca się podawania napoju z kombuchy dzieciom z dwóch najważniejszych względów: fermentowany napój zawiera alkohol (wprawdzie jest go niedużo, ale każda ilość może zaszkodzić dziecku), a poza tym układ odpornościowy dziecka nie jest jeszcze w pełni wykształcony i gotowy na zmierzenie z właściwościami kombuchy.
Kobiety w ciąży
Przyszłe mamy nie powinny spożywać napoju z kombuchy ze względu na zawartość alkoholu. Z tego samego względu, napoju nie mogą pić kobiety karmiące piersią, osoby, które przyjmują jakiekolwiek leki, a także alkoholicy.
Sprawdź: Czego nie powinnaś jeść w ciąży?
Osoby cierpiące na cukrzycę
Wprawdzie część osób uważa, że napój z kombuchy może być nawet stosowany w leczeniu cukrzycy, jednak mimo fermentacji napój zawiera cukier. Oprócz tego alkohol, o którym wspomnieliśmy już wcześniej, może zaburzać działanie leków przeciwcukrzycowych albo insuliny.
Osoby z obniżoną odpornością
To kolejna dość kontrowersyjna kwestia – z jednej strony napój z kombuchy dobrze wpływa na odporność, jednak są pewne wyjątki. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że napój z kombuchy wzmacnia odporność osób, które są zdrowe, natomiast działanie na osoby z zaburzeniami odporności nie jest zbadane. Przede wszystkim osoby chorujące na różne rodzaje zaburzeń odporności nie powinny pić napoju z kombuchy, który był przygotowywany w niekontrolowanym środowisku, na przykład w warunkach domowych, gdzie bardzo trudno o zachowanie sterylności. Na skutek zanieczyszczenia napoju, w procesie produkcji może dojść do wytworzenia toksyn szczególnie niebezpiecznych dla osób, których układ odpornościowy jest osłabiony, na przykład z powodu nowotworu, AIDS, HIV, chorób autoimmunologicznych czy chemioterapii.
Wśród osób, które wzięły udział w badaniach dotyczących zdrowotnego działania napoju z kombuchy, u niektórych badanych pojawiła się reakcja alergiczna oraz uszkodzenie wątroby, których objawem była żółtaczka.
Napój z kombuchy: dawkowanie
Podobnie jak w przypadku innych naturalnych środków leczniczych, w piciu napoju z kombuchy należy zachować umiar. Na początku zaleca się picie małych porcji – około 50ml dziennie. Oprócz tego, należy przyjmować duże ilości innych płynów, najlepiej wody. Przez pierwsze kilka dni spożywania napoju z kombuchy mogą się pojawić takie dolegliwości jak wzdęcia, biegunka czy bóle głowy. Jeśli objawy nie ustępują przez dłuższy czas i najprawdopodobniej są związane z piciem napoju z kombuchy, należy przerwać kurację.
Napój z kombuchy: przepis
Napój z kombuchy nie jest jeszcze powszechnie dostępny w polskich sklepach, jednak można go przygotować w domowych warunkach. Zrobienie napoju z kombuchy nie jest trudne, ale należy pamiętać, że podczas jego przygotowania należy zachować czystość, a wręcz sterylność. Wszystkie naczynia, sztućce oraz inne akcesoria używane podczas przygotowywania napoju muszą zostać wcześniej dokładnie umyte i wyparzone. W przeciwnym razie, w trakcie procesu w napoju może pojawić się pleśń.
Do przygotowania napoju z kombuchy potrzebne są:
- zdrowa kultura kombuchy
- zaczyn z poprzedniej fermentacji (10% ilości docelowego płynu)
- herbata zielona, czarna albo mieszanka herbaty i ziół (dwie łyżeczki na litr docelowego płynu)
- cukier (około 70 – 100g na litr docelowego płynu, może być kokosowy albo trzcinowy)
- woda (w ilości zależnej od tego, ile napoju chcemy przygotować, koniecznie porządnie przefiltrowana albo mineralna niegazowana)
Pierwszym krokiem jest zagotowanie wody w naczyniu oraz zaparzenie w nim herbaty. Następnie do naparu należy dodać cukier, wymieszać płyn aż do rozpuszczenia cukru oraz ostudzić go do temperatury około 20-25⁰. Po ostudzeniu do płynu należy dodać zaczyn, czyli napój z kombuchy z poprzedniej fermentacji oraz kulturę grzyba kombuchy. Naczynie, w którym przeprowadzana będzie fermentacja należy przykryć czystym, przepuszczającym powietrze materiałem (na przykład gazą albo bawełnianą lub lnianą ściereczką) i zabezpieczyć tkaninę gumką albo ciasno związaną tasiemką. Na czas fermentacji naczynie powinno znajdować się w ciemnym, ciepłym i w miarę przewiewnym pomieszczeniu (temperatura pomieszczenia powinna wynosić 20-30⁰).
Napój z kombuchy jest gotowy po mniej więcej 7 – 10 dniach, a fermentację zatrzymuje się po prostu poprzez wyjęcie kultury grzyba z naczynia. Ważne jest, żeby wyciągnąć zarówno starą kulturę, która prawdopodobnie osiądzie na dnie naczynia, jak i nową kulturę wytworzoną na powierzchni napoju. Wyjętą kulturę można opłukać, ponownie umieścić w herbacianym płynie i poddać fermentacji.
Fermentację należy przerwać wtedy, gdy napój będzie miał odpowiedni smak – delikatnie słodki i kwaśny, zbliżony do smaku cydru. Jeśli przetrzymamy kulturę w napoju przez zbyt długi czas, zamiast napoju z kombuchy otrzymamy ocet z kombuchy, którego można użyć podczas kolejnej fermentacji zamiast zaczynu. Napój przed spożyciem należy przelać przez sitko, rozlać do butelek (ważne jest żeby napełniać butelki po brzegi) oraz umieścić w lodówce na co najmniej 5 dni. Butelki muszą być szczelnie zamknięte, jednak nie za pomocą metalowych nakrętek, ponieważ metal może wejść w reakcję z napojem. Po kilku dniach w lodówce napój jest gotowy do picia. Zdecydowanie najlepiej smakuje schłodzony.
Jeżeli przygotowujemy napój z kombuchy po raz pierwszy i nie dysponujemy zaczynem z poprzedniej fermentacji, zamiast niego do mieszanki można dodać ocet winny albo jabłkowy.
